__________________________________________________________________________

                  E S P E R A N T O   C O U R S E
__________________________________________________________________________

                               Leciono Naŭ


Wow!  That last lesson had a lot in it, so let's do something a little
simpler.

Numbers:       unu       du        tri       kvar      kvin      ses
Fractions:               duono     triono    kvarono   kvinono   sesono

     1/3 = (unu) triono;      3/4 = tri kvaronoj;
     7/16 = sep deksesonoj;   5/8 = kvin okonoj

Note the following:  (contrast the expressions)

     I look, and then I see.
     Mi rigardas, kaj tiam mi vidas.

     I listen, and then I hear.
     Mi aŭskultas, kaj tiam mi aŭdas.

     I think, then afterwards I have an opinion.
     Mi pensas, kaj poste mi havas opinion.

     [I think that...    Mi opinias, ke...]

His father drank his lemonade.         (Whose lemonade?)
Lia patro trinkis lian limonadon.  (NOT the father's lemonade)
Lia patro trinkis sian limonadon.  (YES, the father's lemonade)

sia (third person) refers to the subject of the sentence:  (his own, her
     own, one's own, their own).

     The box is blue, isn't it?
     La skatolo estas blua, ĉu ne?
                                             [Watch your answer!
     The box isn't blue, is it?               What would JES mean?]
     La skatolo ne estas blua, ĉu?

Shades of meaning by using the suffixes -eg and -et:

     bonega         excellent      varmega        hot
     bona           good           varma          warm
     boneta         fair           varmeta        lukewarm
     malboneta      poor           malvarmeta     cool
     malbona        bad            malvarma       cold
     malbonega      terrible       malvarmega     freezing

Verb prefixes and suffixes:  ek-, -ad-, -iĝ-, and -ig-

     La suno ekbrilis.             The sun began to shine.
ek   La birdoj ekkantis.           The birds began to sing.
     La ondoj ekdancis.            The waves began to dance.
                                   The waves suddenly danced.

     La suno briladis.             The sun kept on shining.
                                   The sun shone and shone.
ad   La birdoj kantadis.           The birds kept on singing.
                                   The birds sang and sang.
     La ondoj dancadis.            The waves kept on dancing.
                                   The waves danced and danced.

     La sablo sekiĝis.            The sand became (got) dry.
                                   The sand dried up.
iĝ  La aero varmiĝis.            The air became (got) warm.
                                   The air warmed up.
     La homoj ruĝiĝis            The people became (got) red.
                                   The people reddened (blushed).

     La suno sekigis la sablon.    The sun made the sand dry.
                                   The sun dried up the sand.
ig   La suno varmigis la aeron.    The sun made the air warm.
                                   The sun warmed up the air.
     La suno ruĝigis la homojn.   The sun made the people red.
                                   The sun reddened the people

__________________________ PRACTICE ____________________________

                         Ekzercoj, Leciono Naŭ (parto unu)

Translate into Esperanto:

1.   He ate three-fourths of [de] the cake.


2.   I think that Esperanto is an easy language [lingvo].


3.   Her mother washed her dress [robo]. [The dress was the daughter's]


4.   Their mothers washed their (own) dresses.


5.   The evenings are cool, aren't they?

__________________________________________________________________________

(Read in Esperanto)           ĉe la junulara klubo

     La vivo ĉe nia klubo estas tre interesa.  Je la 7-a (sepa),
diskludilo ekludas, kaj ludadas ĝis la 8-a, kiam ĝi silentiĝas.  Ni
studadas inter la 8-a kaj la 9-a, kaj ankaŭ la instruisto paroladas al ni
(=li faras paroladon).  Je la 9-a, ni manĝetas kaj la diskoj eksonas
denove, kaj la dancado daŭras ĝis la 10-a kiam ni ekiras hejmen.

     Esperanto interesas min.  Mi interesiĝis antaŭ du monatoj, kaj tiam
mi aliĝis al la klubo; mi ankaŭ interesigis mian fratinon, kaj varbis
ŝin.

     Dum la unua horo, ni ludas tablotenison kaj bilardon. Mi pliboniĝas
je tabloteniso, sed malpliboniĝas je bilardo.

     Dum la dua horo, ni havas legadon, skribadon, kaj esperantan kantadon.
Poste, du fraŭlinoj varmigas la kafon, kaj kiam la kafo sufiĉe varmiĝas,
oni malfermas la bufedon.  La kafo estas sufiĉe varma je la 9-a.

     La novaj membroj rapide interesiĝas pri la aliaj geknaboj ĉe la
klubo.  Ili ofte ekrigardas unu la alian, kaj de tempo al tempo fraŭlino
ekploras se ŝia amiko interesiĝas pri alia fraŭlino.

[disk-lud-il-o:  record player; ludi:  to play; studi:  to study; monato:
month; ankaŭ:  also; paroli:  to speak; parol-ad-i:  to lecture; soni:  to
sound; denove:  again; daŭri:  to continue; iri:  to go; aliĝi:  to join;
varbi:  to recruit; fraŭlo:  bachelor; fermi:  to close; bufedo:  buffet;
ofte:  often; plori:  to cry; alia:  another; tempo:  time.]

Note:     pli = more; plej = most; malpli = less; malplej = least.

So:       pli bona: better; plej bona: best; malpli bona: worse; malplej
          bona: worst.

__________________________ PRACTICE ____________________________

                         Ekzercoj, Leciono Naŭ (parto du)

Answer in English and Esperanto:

6.   Kiom da horoj la disko sonas?


7.   Kiam mi aliĝis al la klubo?


8.   Kio okazas kiam la kafo estas sufiĉe varma?


9.   Kial fraŭlino ekploras de tempo al tempo?

__________________________________________________________________________

Time:  "Kioma (how-many-eth) horo (hour) estas?"  For hours, "Estas la
unua, la dua, la tria, ktp ("etc.").  For hours plus minutes, "Estas la
tria, dudek" or "Estas la tria kaj dudek (3:20)".  Also used:  "Estas la
sepa kaj duono (7:30)" or "Estas la sepa kaj kvarono (7:15)."


Indirect Speech:  (note the use of tense in Esperanto)

"direct"       He said, "I came from New York."
               Li diris, "Mi venis de Nov-Jorko."

"indirect"     He said (that) he came from New York.
               Li diris, ke li venis de Nov-Jorko.

"direct"       He said, "I'm waiting for my suitcase."
               Li diris, "Mi atendas mian valizon."

"indirect"     He said (that) he was waiting for his suitcase.
               Li diris, ke li atendas sian valizon.

"direct"       He said, "I shall go to Paris."
               Li diris, "Mi iros al Parizo."

"indirect"     He said (that) he was going to Paris.
               Li diris, ke li iros al Parizo.


In indirect speech, always use the verb that would be used in the direct
speech equivalent.  This is sometimes called "the logical tense".  Also
note that you must always use "ke" (that) even if it is not used in the
English sentence.

__________________________ PRACTICE ____________________________

                         Ekzercoj, Leciono Naŭ (parto tri)

Translate into Esperanto:

10.  She said, "I write badly."


11.  She said that she wrote badly.


12.  They said, "We washed the cups."


13.  They said they had washed the cups.


14.  You said, "I will drink lemonade."


15.  You said you would drink lemonade.


16.  He said he was unhappy.  [happy = feliĉa]


17.  She said she would come.


18.  They said they had eaten the cake.


19.  They said, "We are going-to-eat the cake."


20.  They said they were going-to-eat the cake.


__________________________________________________________________________
On to Lesson 10!

Or go back to the index for other lessons.