__________________________________________________________________________

                  E S P E R A N T O   C O U R S E
__________________________________________________________________________

                                Lesson Six

A real quick overview of the lessons so far:

  subject thing(s)       action        object thing(s)
   adjective/noun      verb/adverb      adjective/noun

                          -as
  -a(j) -o(j)             -is  -e        -a(j)n -o(j)n
                          -os

Bona knabino        lernis rapide       malfacilan lingvon.
Malbonaj knabinoj   lernos malrapide    facilajn lingvojn.

To form questions, place "ĉu" in front of the statements:

     La knabo manĝas.        Ĉu la knabo manĝas?

__________________________ PRACTICE ____________________________

                         Ekzercoj, Leciono Ses (parto unu)

[ki-, ti-, i-, ĉi-, neni-] plus [o, a, e, u, om, am , el, al, es] forms 45
correlative (interrelated) words.  Give below the meanings of the roots (5)
and endings (9):

     ki                        o

                               a

     ti                        e

                               u

      i                       om

                              am

    ĉi                       el

                              al

   neni                       es

__________________________________________________________________________


Try without referring back to lesson five. If you find yourself referring
too often, you may want to review the lesson before continuing. The
correlatives are hard to learn out of context, but the combinations will
come naturally after a while.

Difficult sound:  one of the hardest sounds for English speakers to master
is the 'c' or /ts/ sound.  Imagine it as below and it's easier than it
seems:

          danco          leciono             biciklo
say:      DANT-so        let-si-ON-o         bit-SI-klo

Vocabulary note:  The English word 'old' may be the opposite of both 'new'
and 'young'.  Therefore there are two translations for 'old' in Esperanto:
juna (young) - maljuna (old) or nova (new) - malnova (old).  Pay attention!

Prepositions (little words which show the relationship between two other
words.)

cup on table; saucer under cup; milk with sugar in coffee

Some prepositions in Esperanto:

al        to                  ĝis      until, up to
ĉe       near, with          kun       with, together
de        of, from            por       for
dum       while, during       pro       for (because of)
en        in                  sub       under
                              sur       on (position)

Mi estas membro de la Junulara Esperantista Klubo, kaj mi iris al la
Esperanto-Kongreso, kiu okazis en San-Francisko.  Ni vojaĝis de Nov-Jorko
dum tri tagoj en nia aŭtobuseto, kaj ne haltis ĝis ni alvenis al Dalaso,
en Teksaso.  Tie ni vizitis niajn geamikojn kaj manĝis.  Ni portis
sandviĉojn por la tagmanĝo, kaj ili estis sub la seĝoj sur kiuj ni
sidis. Ni dankis niajn geamikojn pro la bona kongreso.

[Vocabulary:  Junularo:  a group of young people; okazi:  to take place;
aŭtobuseto:  minibus; alveni al:  to arrive at; tagmanĝo:  lunch;
geamikoj:  friends (male and female); iri:  to go].

Note the use of "pro" after "dankis".  Prepositions can be tricky - there
is no word-for-word correspondence between prepositions in English and
Esperanto.  The "Plena Vortaro" (Esperanto-Esperanto dictionary) is a
good source of examples.

More prepositions in Esperanto:

anstataŭ    instead of            kontraŭ     against
antaŭ       in front of, before   per          with (by means of)
apud         near, next to         post         after (time)
da           of (quantities)       pri          about, concerning
ekster       outside (of)          sen          without
el           out of, from within   super        above
inter        among, between        tra          through

La knabo sen hejmtasko staris antaŭ la instruisto; anstataŭ la hejmtasko,
li prenis el koverto leteron pri la afero.  Estis bela tago ekster la
ĉambro, kaj la instruisto staris apud la fenestro, tra kiu venis brila
sunlumo, per kiu li legis la leteron.

Inter la vortoj estis tiom da tipaj knabaj eraroj, ke post nelonge, la
knabo klinis super la tablo, kaj pantoflo batis kontraŭ lia postaĵo.

[Vocabulary:  hejmtasko:  homework; stari:  to stand; preni:  to take;
koverto:  envelope; afero:  case; fenestro:  window; veni:  to come;
sunlumo:  sunlight; legi:  to read; vorto:  word; tipa:  typical; klini:
bow, lean over; pantoflo:  slipper; bati:  to hit; postaĵo:  behind,
bottom]

__________________________ PRACTICE ____________________________

                         Ekzercoj, Leciono Ses (parto du)

Respondu ĉi tiujn demandojn en Esperanto:
(Answer these questions in Esperanto)

1.   Kia klubo ĝi estas?


2.   Kion ni portis kun ni?


3.   Kie ili estis?


4.   Kio okazis en San-Francisko?


5.   Dum kiom da tagoj ni vojaĝis?


6.   Ĉu iu staris antaŭ la instruisto?


7.   Kio venis tra la fenestro?


8.   Kiom da hejmtaskoj faris la knabo?


9.   Kiel la instruisto batis lin (per kio?)


10.  Kial la instruisto batis lin? (ĉar = because)

__________________________________________________________________________

More about prepositions:  When an 'object thing' occurs in a sentence, and
when that 'object thing' is a pronoun (I, he, she, etc.) it takes the
object or accusative form (me, him, her, etc).  Thus we say that the
preposition in English 'governs' or requires the accusative form.  The only
place in English where the accusative is different from the nominative
(subject form) is in the pronouns.

     A cake for him.               A letter for her.

In Esperanto, a preposition governs the nominative (subject) form of a
thing, either noun or pronoun.

     Kuko por li.  (not lin!)      Letero por ŝi.  (not ŝin!)

You will be well understood if you follow this rule.
But don't be surprised if you see a preposition followed by
a "-n" word!  Let's see why:

There is a difference between "I walked in the garden" and "I walked into
the garden".  In the first case, I was already in the garden, walking
around, and in the second case, I was outside the garden and walked to a
position inside the garden.

Instead of          "I walked into the garden"
we can say:         "I walked to in-the-garden",

which translates:   "Mi promenis al en-la-ĝardeno."
and we actually say:"Mi promenis en la ĝardenon."

Ah ha!  The last "-n" indicates the omitted preposition, usually 'al',
which showed movement toward something.  Therefore we can say, "The
accusative "-n" after a preposition shows motions toward."

     Mi iris en la ĉambron.  (into the room)
     Mi promenas ekster la domon.  (to the outside of)

Do not use "-n" after:  al, ĝis, de, el.  They already show motion.

Also:  Use "-n" with dates to show an omitted preposition:  Mi estis en
Nov-Jorko pasintan mardon [(on) last Tuesday].

__________________________ PRACTICE ____________________________

                         Ekzercoj, Leciono Ses (parto tri)

Translate into Esperanto.

11.  I came on a bicycle.


12.  I cycled into San Francisco.


13.  I cycled in San Francisco.


14.  She runs on the grass (herbo).


15.  He will run onto the grass.


16.  He ran behind the tree (arbo).


17.  He smoked behind the tree.


18.  She traveled with a friend.


19.  He wrote with a pen.


20.  He put (meti) the pen under the paper.


__________________________________________________________________________
On to Lesson 7!

Or go back to the index for other lessons.