__________________________________________________________________________ E S P E R A N T O C O U R S E __________________________________________________________________________ Lesson Six A real quick overview of the lessons so far: subject thing(s) action object thing(s) adjective/noun verb/adverb adjective/noun -as -a(j) -o(j) -is -e -a(j)n -o(j)n -os Bona knabino lernis rapide malfacilan lingvon. Malbonaj knabinoj lernos malrapide facilajn lingvojn. To form questions, place "ĉu" in front of the statements: La knabo manĝas. Ĉu la knabo manĝas? __________________________ PRACTICE ____________________________ Ekzercoj, Leciono Ses (parto unu) [ki-, ti-, i-, ĉi-, neni-] plus [o, a, e, u, om, am , el, al, es] forms 45 correlative (interrelated) words. Give below the meanings of the roots (5) and endings (9): ki o a ti e u i om am ĉi el al neni es __________________________________________________________________________ Try without referring back to lesson five. If you find yourself referring too often, you may want to review the lesson before continuing. The correlatives are hard to learn out of context, but the combinations will come naturally after a while. Difficult sound: one of the hardest sounds for English speakers to master is the 'c' or /ts/ sound. Imagine it as below and it's easier than it seems: danco leciono biciklo say: DANT-so let-si-ON-o bit-SI-klo Vocabulary note: The English word 'old' may be the opposite of both 'new' and 'young'. Therefore there are two translations for 'old' in Esperanto: juna (young) - maljuna (old) or nova (new) - malnova (old). Pay attention! Prepositions (little words which show the relationship between two other words.) cup on table; saucer under cup; milk with sugar in coffee Some prepositions in Esperanto: al to ĝis until, up to ĉe near, with kun with, together de of, from por for dum while, during pro for (because of) en in sub under sur on (position) Mi estas membro de la Junulara Esperantista Klubo, kaj mi iris al la Esperanto-Kongreso, kiu okazis en San-Francisko. Ni vojaĝis de Nov-Jorko dum tri tagoj en nia aŭtobuseto, kaj ne haltis ĝis ni alvenis al Dalaso, en Teksaso. Tie ni vizitis niajn geamikojn kaj manĝis. Ni portis sandviĉojn por la tagmanĝo, kaj ili estis sub la seĝoj sur kiuj ni sidis. Ni dankis niajn geamikojn pro la bona kongreso. [Vocabulary: Junularo: a group of young people; okazi: to take place; aŭtobuseto: minibus; alveni al: to arrive at; tagmanĝo: lunch; geamikoj: friends (male and female); iri: to go]. Note the use of "pro" after "dankis". Prepositions can be tricky - there is no word-for-word correspondence between prepositions in English and Esperanto. The "Plena Vortaro" (Esperanto-Esperanto dictionary) is a good source of examples. More prepositions in Esperanto: anstataŭ instead of kontraŭ against antaŭ in front of, before per with (by means of) apud near, next to post after (time) da of (quantities) pri about, concerning ekster outside (of) sen without el out of, from within super above inter among, between tra through La knabo sen hejmtasko staris antaŭ la instruisto; anstataŭ la hejmtasko, li prenis el koverto leteron pri la afero. Estis bela tago ekster la ĉambro, kaj la instruisto staris apud la fenestro, tra kiu venis brila sunlumo, per kiu li legis la leteron. Inter la vortoj estis tiom da tipaj knabaj eraroj, ke post nelonge, la knabo klinis super la tablo, kaj pantoflo batis kontraŭ lia postaĵo. [Vocabulary: hejmtasko: homework; stari: to stand; preni: to take; koverto: envelope; afero: case; fenestro: window; veni: to come; sunlumo: sunlight; legi: to read; vorto: word; tipa: typical; klini: bow, lean over; pantoflo: slipper; bati: to hit; postaĵo: behind, bottom] __________________________ PRACTICE ____________________________ Ekzercoj, Leciono Ses (parto du) Respondu ĉi tiujn demandojn en Esperanto: (Answer these questions in Esperanto) 1. Kia klubo ĝi estas? 2. Kion ni portis kun ni? 3. Kie ili estis? 4. Kio okazis en San-Francisko? 5. Dum kiom da tagoj ni vojaĝis? 6. Ĉu iu staris antaŭ la instruisto? 7. Kio venis tra la fenestro? 8. Kiom da hejmtaskoj faris la knabo? 9. Kiel la instruisto batis lin (per kio?) 10. Kial la instruisto batis lin? (ĉar = because) __________________________________________________________________________ More about prepositions: When an 'object thing' occurs in a sentence, and when that 'object thing' is a pronoun (I, he, she, etc.) it takes the object or accusative form (me, him, her, etc). Thus we say that the preposition in English 'governs' or requires the accusative form. The only place in English where the accusative is different from the nominative (subject form) is in the pronouns. A cake for him. A letter for her. In Esperanto, a preposition governs the nominative (subject) form of a thing, either noun or pronoun. Kuko por li. (not lin!) Letero por ŝi. (not ŝin!) You will be well understood if you follow this rule. But don't be surprised if you see a preposition followed by a "-n" word! Let's see why: There is a difference between "I walked in the garden" and "I walked into the garden". In the first case, I was already in the garden, walking around, and in the second case, I was outside the garden and walked to a position inside the garden. Instead of "I walked into the garden" we can say: "I walked to in-the-garden", which translates: "Mi promenis al en-la-ĝardeno." and we actually say:"Mi promenis en la ĝardenon." Ah ha! The last "-n" indicates the omitted preposition, usually 'al', which showed movement toward something. Therefore we can say, "The accusative "-n" after a preposition shows motions toward." Mi iris en la ĉambron. (into the room) Mi promenas ekster la domon. (to the outside of) Do not use "-n" after: al, ĝis, de, el. They already show motion. Also: Use "-n" with dates to show an omitted preposition: Mi estis en Nov-Jorko pasintan mardon [(on) last Tuesday]. __________________________ PRACTICE ____________________________ Ekzercoj, Leciono Ses (parto tri) Translate into Esperanto. 11. I came on a bicycle. 12. I cycled into San Francisco. 13. I cycled in San Francisco. 14. She runs on the grass (herbo). 15. He will run onto the grass. 16. He ran behind the tree (arbo). 17. He smoked behind the tree. 18. She traveled with a friend. 19. He wrote with a pen. 20. He put (meti) the pen under the paper. __________________________________________________________________________ On to Lesson 7! Or go back to the index for other lessons.